Dijitalleştirme Projesi

Türkiye binlerce yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olması nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Kültepe Kaniş, Asur Ticaret Kolonileri dönemi için açık ara en zengin ve en önemli bilgi kaynağıdır. Kültepe Kaniş Asur Krallığı’nın ana kaynağı olmaya devam etmektedir (whc.unesco.org).

Kültepe’de bugüne kadar çıkarılan nesnelerin çoğu henüz tam olarak yayınlanmamıştır. Kültepe Kaniş Ören yeri Unesco Kültürel Miras Listesi’ne aday durumdadır. Ayrıca Kültepe de ele geçen çivi yazılı tabletler 2015 yılında UNESCO tarafından “Dünya Hafıza Listesi” ne alınmıştır.

“Kültepe Kazılarının 70 Yıllık Hikayesi ve Eski Kaniş’in Kültürel Mirasının Dijitalizasyonu için Sürdürülebilir Türk-Bulgar Ortak Projesi”, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği’nin mali desteği ile hayata geçirilen “Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II (CCH-II) Hibe Programı” kapsamında hibe desteği almıştır. Programın Sözleşme Makamı, Merkezi Finans ve İhale Birimidir. “Ortak Kültür Mirası: Türkiye ve AB Arasında Koruma ve Diyalog-II (CCH-II) Hibe Programı”, Türk ve AB kuruluşları arasında ortaklaşa uygulanan ortak kültürel miras faaliyetlerinin teşvik edilmesini ve geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu hibe programının genel hedefi, kültür, sanat ve kültürel miras yoluyla sivil toplum diyaloğunun, kültürel miras konusunda uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi ve Türkiye’de kültürel değerlerin teşvik edilmesidir.

1948 yılında Prof. Dr.  Tahsin Özgüç başkanlığındaki bir ekip tarafından başlatılan bilimsel kazılar, 2005 yılında vefatından sonra Prof. Dr.  Fikri Kulakoğlu yeni kazı başkanı olmuştur. 18.000’den fazla çivi yazılı tablet, 20.000 arkeolojik obje ve kazı buluntusu, 70 yıl süren kazılar sonucunda slaytlar, fotoğraf ve çizim olarak belgelenmektedir. Proje ayrıca Osmanlıca ve Eski Türkçe yazılmış plan, harita, günlük, defter vb. 70 yıllık kazı arşivini de içermektedir. Bu hassas ve kırılgan kayıtların (bazıları cam slaytlardır) hasar, hırsız, kayıp, yıkım gibi herhangi bir tehditten korunmak için acilen dijitalleştirilmesi ve envanterinin çıkarılması gerekmektedir. Dijitalleşen bu envanterin, araştırmacılar tarafından paylaşılmak üzere dijital bir kütüphaneye konulması da planlanmaktadır.

Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu kazı arşivinin tamamını, kazının tarihçesini ve kazının hikayesini en iyi şekilde bilen son kişidir. Nesneleri, içerikleri, kazılan nesnelerin buluntu yerlerini, nesnelere ve mimariye ilişkin kayıt dışı bilgileri bilen tek kişidir. Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu’ndan sonra, tam olarak arşivlenip indekslenmedikçe, bu bilgiler ile arşiv belgeleri arasındaki bağlantılar sonsuza kadar kaybolacaktır. Bu projenin amacı 70 yıllık bir Kültepe hafızasının dijitalleştirerek bir web sitesi yoluyla tüm dünyaya açmaktır. Bu bilgiler dünya kültürel hafızası için önemli bir bilgi kaynağıdır. Projenin tamamlanması ile birlikte Kültepe Kaniş kazıları dijitalleşen dünyaya ilk adımını atıp, kültürel bilgi kaynağını yeni nesil uygulamalarla daha geniş kitlelere duyuracaktır.